به طور کلی، در مواردی که برای درمان ارتودنسی اقدام می کنید، لازم است تا دوره درمان به طور کامل طی شود تا وضعیت دندان های شما به حالت استاندارد نزدیک شود. زیرا به مرور استخوان فک و لثه اصلاح شده و فرم لبخند شما نیز اصلاح می گردد. به همین جهت، پس از اتمام دوره درمان ارتودنسی با استفاده از بریس، می بایست برای تثبیت تغییرات ایجاد شده، از یک نگهدارنده متحرک ارتودنسی یا نگهدارنده ثابت استفاده نمایید. در صورتی که این نکته را نادیده بگیرید، ممکن است مشکل بازگشت کرده و درمان بی اثر شود.
نگهدارنده های متحرک ارتودنسی نظیر نگهدارنده های کلاسیک یا شفاف، جزو انواع نگهدارنده ها هستند که در بین بیماران محبوبیت زیادی کسب کرده اند. نوع دیگری از نگهدارنده ها نیز وجود دارند که بر روی دندان ها ثابت شده و به طور دائم بر روی آن ها چسبانده می شوند. در این مقاله نیز قصد داریم به بررسی مزایا و معایب نگهدارنده متحرک ارتودنسی بپردازیم و بهترین روش های نگهداری و تمیز کردن آن را معرفی نماییم.
انواع نگهدارنده متحرک
همان طور که از نام نگهدارنده های متحرک مشخص است، می توان آن را برخلاف مدل های ثابت، برای تمیز کردن از دهان خارج کرد. در اصل هدف استفاده از این نوع نگهدارنده های ارتودنسی، تراز کردن دندان ها و حفظ وضعیت اصلاح شده آن هاست. به طور کلی، دو نوع اصلی از انواع نگهدارنده متحرک ارتودنسی وجود دارد که شامل موارد زیر هستند:
نگهدارنده هاولی: این نوع نگهدارنده که طرح آن در سال ۱۹۱۹ ایجاد شده، جزو آن دسته از نگهدارنده های متحرک هستند که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. در قسمت بالای این نگهدارنده ها سیم هایی قرار گرفته است که به دور دندان ها پیچانده می شوند. این سیم ها از سمت دیگر به بدنه اکریلیک یا پلاستیکی نگهدارنده متصل می گردند که مطابق سقف دهان طراحی و ساخته می شوند. در ردیف پایین نیز بدنه نگهدارنده در پشت دندان ها قرار می گیرد.
نگهدارنده شفاف: این نوع نگهدارنده متحرک ارتودنسی به عنوان یک نوآوری جدید در این زمینه شناخته می شوند. نگهدارنده های شفاف نظیر Essix یا Vivera در ساختارشان هیچ قطعه فلزی ندارند. این قطعات دقیقا مطابق دندان های شما قالب گیری و ساخته می شوند و از این جهت به نگهدارنده هاولی شباهت دارند. اگرچه این نگهدارنده ها هیچ خدشه ای بر ظاهر طبیعی دندان وارد نمی کنند، اما دوام آن ها نسبت به نمونه های دیگر کمتر است.
نگهدارنده های شفاف در مقابل الاینر های شفاف
اگرچه نگهدارنده های شفاف در درجه اول برای برای تثبیت موقعیت دندان ها پس از درمان مورد استفاده قرار می گیرند، الاینر شفاف برای تغییر فرم لبخند به کار می رود. در این روش دندان های شما با استفاده از الاینرهای شفاف به تدریج تغییر فرم داده و به فرم دلخواه نزدیک می شوند.
نگهدارنده متحرک در مقابل نگهدارنده های ثبات
به طور کلی، نگهدارنده های متحرک ارتودنسی گزینه ای محبوب به شمار می روند. با این حال، ممکن است اغلب ارتودنتیست ها تمایل داشته باشند تا از نمونه های ثابت برای بیماران خود استفاده نمایند. همچنین برخی از نگهدارنده های ثابت که به عنوان باند یا نگهدارنده زبان شناخته می شوند، از میله های فلزی تشکیل شده و در پشت دندان ها نصب می گردند. این تجهیزات عمدتا تا ۲۰ سال دوام خواهند داشت؛ اما در صورت بروز هرگونه آسیب می توان برای تعویض آن ها اقدام نمود. به طور معمول نگهدارنده های ثابت بلافاصله پس از اتمام درمان و برداشتن بریس ها مورد استفاده قرار می گیرند.
مزایا
پیش از تصمیم گیری برای استفاده از نگهدارنده ها بهتر است مزایا هر کدام را مورد توجه قرار دهید. در ادامه به تفکیک به بررسی مزایای نگهدارنده های متحرک می پردازیم:
- سهولت مراقبت از دندان ها: یکی از مزیت های نگهدارنده های متحرک این است که در هنگام غذا خوردن می توان به راحتی آن ها را از دهان خارج نمود. همچنین مسواک کردن و استفاده از نخ دندان در این وضعیت راحت تر خواهد بود.
- سهولت در تمیز کردن: از آنجایی که می توانید این نگهدارنده ها را از دهان خود خارج کنید، تمیز کردن و حفظ بهداشت آن ها راحت تر است.
- محدودیت کمتر برای غذا خوردن: با توجه به ماهیت این نوع نگهدارنده، می توانید مواد غذایی مختلفی را استفاده کرده و در این زمینه محدودیت کمتری دارید.
- هزینه اولیه کمتر: اگرچه ممکن است مقاومت این نگهدارنده در بلند مدت با نمونه های ثابت برابر باشد، اما هزینه های اولیه آن کمتر است و صرفه بیشتری دارد.
معایب
همان طور که اشاره شد، نگهدارنده متحرک ارتودنسی از مزیت های خاصی برخوردار است. با این حال، معایب احتمالی این تجهیزات نیز عبارتند از:
- نیاز به مراقبت: برای اینکه این نگهدارنده ها مفید واقع شوند باید آن ها را در دهان خود فیکس کرده و در اغلب اوقات از آن ها استفاده نمایید. همچنین بیرون آوردن آن از دهان می تواند باعث شود تا فرد در استفاده از آن غفلت کرده و تاثیرات درمان را کاهش دهد.
- ظاهر نه چندان زیبا: یکی از معایب نگهدارنده متحرک ارتودنسی این است که بر خلاف نوع متحرک، در اطراف دندان قرار می گیرد؛ به همین دلیل ظاهری نه چندان زیبا را برای دندان ها ایجاد می کند. این می تواند برای کسانی که نگران ظاهر دندان های خود هستند، یک عیب در نظر بیاید.
- دوام کمتر: نگهدارنده متحرک به اندازه نگهدارنده ثابت دوام نداشته و طول عمر آن کمتر است. طول عمر نگهدارنده ثابت به ۲۰ سال نیز می رسد، اما دوام نگهدارنده های متحرک بین ۶ ماه الی ۱۰ سال است.
- مشکل در صحبت کردن: در هنگام استفاده از نگهدارنده متحرک، در ابتدا صحبت کردن برایتان سخت خواهد بود. البته این مورد به مرور زمان بهتر می شود. همچنین با توجه به وضعیت دندان های شما ممکن است فقط نیاز باشد تا در هنگام خواب از نگهدارنده استفاده نمایید.
نکات زیادی پیرامون نگهدارنده ثابت وجود دارد که می بایست نسبت به آن ها آگاهی پیدا کنید. از آنجایی که نمی توان این نگهدارنده ها را از دهان خارج کرد، نمی توانید استفاده از آن ها را فراموش کرده یا در این زمینه غفلت کنید. اما این موضوع می تواند موجب دشواری در تمیز کردن دندان ها شود. زیرا سیم ها و سایر متریال به کار رفته در نگهدارنده ها موجب به دام افتادن مواد غذایی در منافذ بین دندان ها می شود و در نهایت جرم و پلاک ایجاد می کند. بدین ترتیب امکان بروز عفونت و بیماری های دهان و دندان به طرز چشمگیری افزایش می یابد.
تمیز کردن نگهدارنده متحرک
مراقبت از نگهدارنده متحرک و تمیز کردن آن لازمه رسیدن به نتایج درمانی مناسب است. توجه به بهداشت دهان و دندان مانع بروز بیماری لثه و بوی بد دهان شده و از ایجاد بروز جرم و پلاک بر روی سطح دندان جلوگیری می کند. طبیعتا ارتودنتیست اطلاعات مهم در این زمینه را در اختیار شما قرار می دهد. با این حال لازم است تا نکات زیر را مدنظر قرار دهید:
- شستشوی منظم: بهتر است تا نگهدارنده خود را پیش و پس از استفاده بشویید تا آلودگی های آن برطرف گردد.
- تمیز کردن عمیق: نگهدارنده را روزانه یک بار به وسیله مسواک یا برس نرم تمیز کنید. برای این کار می توانید از خمیر دندان معمولی(غیر سفید کننده) یا مایع ظرفشویی ملایم استفاده نمایید.
- خیساندن نگهدارنده: نگهدارنده متحرک را یک بار در هفته در مایع پاک کننده دندان مصنوعی قرار دهید. این مواد مخصوص تمیز کردن نگهدارنده ها طراحی شده اند. همچنین بدین منظور می توانید از سرکه سفید رقیق استفاده کنید.
مطلب مرتبط: نحوه تمیز کردن نگهدارنده ارتودنسی(ریتینر)
گم شدن یا خراب شدن نگهدارنده
همان طور که اشاره شد، اهمیت استفاده مداوم نگهدارنده متحرک برای به نتیجه رسیدن فرآیند درمان امری ضروری به حساب می آید. همچنین اگر در این زمینه دقت کافی را به کار نبرید، ممکن است درمان با مشکل روبرو شده و دندان ها به موقعیت قبلی خود بازگردند. شاید تصور کنید که که عدم استفاده از این تجهیزات برای چند روز، مشکلی ایجاد نمی کند؛ اما همین وقفه می تواند موجب شود که بعدها نیز برای استفاده از نگهدارنده احساس راحتی نداشته باشید. پس اگر نگهدارنده گم شد یا آسیب دید، باید چه اقدامی انجام داد؟
در این مواقع بهتر است در اولین فرصت با دکتر ارتودنتیست خود تماس بگیرید. در این موارد می توانید یک نگهدارنده جدید سفارش دهید یا به صورت حضوری توسط پزشک ویزیت شوید. همچنین می توانید درخواست خود برای خرید نگهدارنده جدید را به صورت آنلاین ارائه دهید. به هیچ عنوان سعی نکنید که دستگاه آسیب دیده را به تنهایی تعمیر کنید؛ زیرا این می تواند وضعیت نگهدارنده را تشدید کند.
خلاصه
نگهدارنده متحرک معمولا پس از اتمام فرآيند درمان و خارج کردن بریس از فضای دهان، مورد استفاده قرار می گیرد. اگرچه نگهدارنده متحرک به اندازه نگهدارنده های ثابت دوام و زیبایی ندارد، اما از نظر اقتصادی گزینه ای به صرفه است. همچنین تمیز کردن این مدل نگهدارنده با سهولت بیشتری انجام می شود و مانعی برای تمیز کردن دندان ها به شمار نمی آيد. نگهدارنده های متحرک مانند الاینرهای شفاف نیستند که برای تنظیم وضعیت دندان ها و اصلاح موقعیت آن ها مورد استفاده قرار می گیرند؛ بلکه پس از اتمام درمان به کار برده می شوند. اگر در استفاده از این نگهدارنده ها تداوم ندارید، فرم دندان ها به هم خورده و نمی توان به نتیجه مثبتی دست یافت.
سخنی از دکتر احسان صانعی
نگهدارنده ها نقش مهمی در مراقبت های ارتودنسی ایفا می کنند. این تجهیزات تضمین می کنند که دندان های شما به شکل منظم در کنار هم قرار می گیرند. استفاده از این نگهدارنده ها علاوه بر جلوگیری از ایجاد مشکلات دندانی و ایجاد فرم لبخند، موجب افزایش اعتماد به نفس شما نیز می شود. به طور کلی برای بهبود وضعیت دندان ها راه های مختلفی وجود دارد که می توانید با بررسی آن ها بهترین روش را انتخاب نمایید.
