مرتب و ردیف کردن دندان‌ها با بریس یا سایر وسایل ثابت، مدت‌ها محبوب‌ترین گزینه برای ارتودنسی بوده است، اما دیگر چنین نیست. این روزها، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند دندان های خود را با استفاده از روش‌های ارتودنسی متحرک به جای بریس های ثابت قدیمی ردیف کنند. زیرا این نوع از ارتودنسی کاربردی تر است. درمان ارتودنسی با الاینرهای متحرک به همان اندازه‌ی بریس‌های ثابت مرسوم، موثر است، بنابراین برای بسیاری از بیماران، حتی نیازی به تصمیم گیری وجود ندارد. برای اینکه بدانید روش‌های ارتودنسی متحرک برای شما مناسب است یا خیر، ابتدا بهتر است که از این روش مرتب کردن دندان شناخت بیشتری پیدا کنید.
ارتودنسی متحرک چیست؟
بیایید با اصول اولیه شروع کنیم: وسایل ارتودنسی متحرک چیست؟ هنگامی که اصطلاح وسیله ارتودنسی متحرک (removable orthodontic appliance) را می شنوید، منظور اصلی وسیله‌ای برای ردیف کردن است که به آن الاینر (aligner) گفته می‌شود.
الاینرها، وسیله ردیف کردن دندان هستند و از نوع ثابت نیستند. بنابراین هر زمانی شنیدید که کسی در مورد بریس های متحرک صحبت می کند، آنچه در واقع در مورد آن صحبت می کند الاینرها هستند. انتخاب درمان ارتودنسی با استفاده از الاینرها برای بیمار به مراتب مفیدتر از روش های استفاده از ارتودنسی ثابت است، زیرا در این نوع از درمان فرد احساس آزادی و راحتی بیشتری می‌کند، همچنین رسیدگی به بهداشت دهان و دندان راحت‌تر صورت می‌گیرد، زیرا بر خلاف بریس‌های ثابت می‌توان الاینر را از دهان خارج کرد.
عملکرد ابزارهای متحرک ارتودنسی
ابزارهای متحرک ارتودنسی با اعمال فشار کنترل‌شده به دندان‌های خاص در مراحل مختلف، به تدریج دندان‌ها را به موقعیت دلخواه حرکت می‌دهند. این ابزارها به صورت شبانه و چند ساعت در روز استفاده می‌شوند و در عین حال امکان غذا خوردن، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بدون مانع را فراهم می‌کنند.
انواع وسایل ارتودنسی متحرک
پس از یادگیری اینکه وسایل ارتودنسی متحرک چیست، بهتر است در ادامه به انواع مختلف آن نگاهی بیندازیم.
اکثر افراد از اینکه چند نوع وسیله برای ارتودنسی متحرک وجود دارد، اطلاعی ندارند. آنها را می توان به دو گروه زیر تقسیم کرد:
- وسایل ارتودنسی غیرفعال: این نوع از وسایل پس از پایان درمان ارتودنسی، برای ممانعت از حرکت دندان‌ها پس از پایان یافتن طول دوره درمان استفاده می شوند. هدف استفاده از وسیله غیرفعال، جلوگیری از بهم ریختگی مجدد دندان است. این نوع از وسایل ارتودنسی هیچ نوع فشاری به دندان وارد نمی‌کنند. آنها همچنین به عنوان نگهدارنده ارتودنسی متحرک شناخته می شوند و هیچ نقشی در مرتب شدن دندان ایفا نمی‌کنند، تنها باعث ثابت شدن دندان‌ها در جای خود می‌شوند.
- وسایل ارتودنسی فعال کننده: از طرف دیگر، ما وسایل فعال ارتودنسی را داریم، مانند الاینرها که در مرتب شدن دندان‌ها تاثیر دارند و به دندان‌ها فشار وارد می‌کنند.
انواع ابزارهای ارتودنسی متحرک
ابزارهای متحرک و بریس‌های ارتودنسی دارای انواع مختلفی هستند که انعطاف‌پذیری و کارایی بالایی را در درمان‌های ارتودنسی فراهم می‌کنند. در اینجا برخی از انواع کلیدی معرفی شده‌اند:
- الاینرهای شفاف: الاینرهای شفاف، مانند اینویزالاین، نوعی بریس متحرک هستند که از پلاستیک شفاف ساخته شده‌اند. این ابزارهای نامرئی در اصلاح انواع مختلفی از مشکلات دندانی مؤثر هستند، اما نیاز به تعهد بیمار برای استفاده روزانه به مدت ۲۰ تا ۲۲ ساعت دارند.
- ابزارهای دوقلو (Twin Block): ابزارهای دوقلو شامل صفحات فلزی و پلاستیکی هستند که به دندان‌های بالا و پایین متصل می‌شوند تا فک را در موقعیت صحیح قرار دهند. این ابزارها به طور معمول در مراحل اولیه درمان ارتودنسی برای ایجاد فضای کافی برای رشد دندان‌ها استفاده می‌شوند.
- هدگیر: اگرچه استفاده از هدگیر در حال حاضر بسیار کمتر شده است، این ابزار قابل جابه‌جایی برای اصلاح ناهماهنگی فک و تراکم دندان‌ها در کودکان استفاده می‌شود. این ابزار با اعمال نیرو به فک بالا و پایین می‌تواند از نیاز به جراحی فک در آینده جلوگیری کند.
- ریتینرها: ریتینرها ابزارهای ارتودنسی متحرکی هستند که پس از درمان برای جلوگیری از بازگشت دندان‌ها به حالت نادرست استفاده می‌شوند. انواع مختلفی از ریتینرها مانند ریتینر هاولی وجود دارند که از دهه ۱۹۲۰ برای تنظیم دندان‌های بالا محبوب بوده‌اند.
ارتودنسی متحرک برای چه دندان هایی است؟
خوشبختانه، اکثر افرادی که به درمان ارتودنسی نیاز دارند، می توانند روش ارتودنسی متحرک را انتخاب کنند. این نوع از ارتودنسی در حل اکثر مشکلات مربوط به نامرتبی دندان‌ها کارآمد هستند و می توانند از ساده ترین تا پیچیده ترین موارد را درمان کنند. ارتودنسی متحرک می تواند شلوغی جزئی، اورجت و اوربایت مثبت و معکوس را برطرف کند.
ارتودنسی متحرک معمولی برای همه سنین مناسب هستند و حتی می تواند توسط بیمارانی که تعدادی دندان شیری باقی مانده دارند استفاده شود. این روش یک گزینه عالی هم برای کودکان و هم برای ارتودنسی بزرگسالان است.
روش ارتودنسی متحرک برای کودکان
در رابطه با درمان ارتودنسی برای کودکان، بریس های متحرک و سایر وسایل ارتودنسی، گزینه ی مناسبی برای رفع جلو آمدگی دندان‌ها، فاصله بین دندان‌ها و سایر مشکلات دندانی هستند. فقط به یاد داشته باشید که باید به کودکان خود آموزش دهید که چگونه از الاینرها به درستی استفاده کنند. همچنین شما باید مطمئن شوید که الاینرها را در اکثر مواقع استفاده کنند و تنها برای مسواک زدن و غذا خوردن آنها را از دهان خود خارج کنند.
مطالعه مطلب ارتودنسی متحرک کودکان چیست و چقدر هزینه دارد؟ توصیه میگردد.
اکثر افراد بزرگسال، برای مرتب کردن دندان‌های خود، بریس‌های متحرک یا سایر وسایل ارتودنسی متحرک را ترجیح می‌دهند، زیرا استفاده از آنها راحت‌تر است و همچنین از نظر زیبایی، گزینه‌ی مطبوعی محسوب می‌شوند. حتی اگر لازم باشد 22 ساعت در روز از الاینر خود استفاده کنید، اما باز هم می توانید آنها را برای مناسبت‌های مهم، نظیر جشن عروسی و یا مهمانی بردارید. اما به یاد داشته باشید که برای تکمیل درمان در مدت زمان مورد انتظار، بزرگسالان حتما باید به صورت منظم از بریس های متحرک یا الاینر خود استفاده کنند.
آیا ارتودنسی متحرک می توانند اوربایت و فاصله‌ی بین دندان‌ها را درمان کنند؟
اگر می‌خواهید جلو آمدگی دندان یا اوربایت و فاصله‌ی بین دندان‌ها را با بریس‌های متحرک درمان کنید، خوش شانس هستید. وسایل ارتودنسی متحرک برای درمان بسیاری از مشکلات دهان و دندان و روی هم افتادگی دندان‌ها (مال اکلوژن) استفاده می شود. برخی از مشکلاتی که می توان با بریس های متحرک یا سایر وسایل ارتودنسی متحرک درمان کرد عبارتند از: جلو آمدگی دندان، فاصله‌ی بین دندان‌ها، روی هم افتادگی دندان‌ها به دلیل کمبود فضا، اکلوژن باز، اورجت یا مال اکلوژن شدید.
علاوه بر مسائلی مانند جلو آمدگی دندان و فاصله‌ی بین دندان‌ها، بریس های متحرک می توانند به درمان بسیاری از بیماری‌های فک و صورت کمک کنند. در نهایت این به تشخیص ارتودنتیست شما بستگی دارد که آیا می‌توانید از ارتودنسی متحرک استفاده کنید یا خیر.
مزایا و معایب ارتودنسی متحرک چیست؟
قبل از تصمیم گیری در مورد درمان به کمک ارتودنسی متحرک، باید بدانید که این روش مانند سایر گزینه‌های درمانی مزایا و معایبی دارد. بنابراین، در ادامه به بررسی مزایا و معایب ارتودنسی متحرک پرداخته‌ایم:
مزایای ارتودنسی متحرک
ابزارهای ارتودنسی متحرک گزینه‌ای مؤثر و محبوب برای افرادی هستند که به دنبال بهبود لبخند خود هستند. بسیاری از افراد به دلیل مزایای متعدد، این ابزارها را انتخاب می‌کنند.
1. راحتی بیشتر
این ابزارها از پلاستیک صاف و انعطاف‌پذیر ساخته شده‌اند که به‌طور کامل روی دندان‌ها قرار می‌گیرند. برخلاف بریس‌های ثابت سنتی، این طراحی احتمال تحریک لثه‌ها را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد. در بریس‌های ثابت، اجزای فلزی اغلب باعث سایش داخل دهان می‌شوند، که می‌تواند ناراحتی ایجاد کند. نبود این مواد خشن در ابزارهای متحرک تجربه‌ای راحت‌تر و فرآیندی روان‌تر و لذت‌بخش‌تر را ارائه می‌دهد.
2. بهبود بهداشت دهان و دندان
ابزارهای متحرک مزیتی قابل توجه در زمینه بهداشت دهان و دندان دارند. تمیز کردن و نخ دندان کشیدن در اطراف بریس‌های ثابت چالش‌برانگیز است، اما با ابزارهای متحرک، می‌توانید به‌راحتی روش‌های معمول بهداشت دهان را انجام دهید و مسواک زدن و نخ کشیدن را بدون مانع ادامه دهید.
بریس‌های ثابت می‌توانند ذرات غذا و پلاک را در اطراف براکت‌ها و سیم‌ها به دام بیندازند، مناطقی که تمیز کردن آنها دشوار است و خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه را افزایش می‌دهند. قابلیت جدا کردن ابزارها امکان تمیز کردن دقیق‌تر را فراهم کرده و باعث حفظ دندان‌ها و لثه‌های سالم‌تر در طول درمان می‌شود.
3. جذابیت ظاهری
ابزارهای ارتودنسی متحرک هنگام استفاده تقریباً نامرئی هستند. این سطح از نامحسوس بودن باعث می‌شود افراد بدون احساس خجالت تحت درمان قرار گیرند.
حفظ لبخندی طبیعی در طول درمان ارتودنسی می‌تواند تأثیر مثبتی بر احساس فرد در تعاملات اجتماعی و حرفه‌ای داشته باشد.
4. راحتی در غذا خوردن
در بریس‌های سنتی، افراد اغلب باید از غذاهای سخت، چسبناک یا جویدنی که ممکن است باعث آسیب به بریس‌ها شوند یا در آنها گیر کنند، اجتناب نمایند. ابزارهای متحرک این جنبه از زندگی را ساده‌تر می‌کنند، زیرا می‌توان آنها را قبل از وعده‌های غذایی جدا کرد. این امر امکان لذت بردن از طیف گسترده‌ای از غذاها را بدون نگرانی از آسیب رساندن یا نیاز به تمیز کردن زیاد پس از آن فراهم می‌آورد.
5. سهولت استفاده
یکی از ویژگی‌های کاربرپسند ابزارهای متحرک، سهولت در جدا کردن و قرار دادن مجدد آنها توسط بیمار است. این قابلیت به افراد اجازه می‌دهد به طور مؤثر ابزارهای خود را چه برای غذا خوردن، تمیز کردن یا شرکت در فعالیت‌های ورزشی، بدون نیاز به کمک حرفه‌ای در هر بار استفاده، مدیریت کنند. این سادگی زمان صرف‌شده در مطب ارتودنتیست برای تنظیمات را کاهش می‌دهد و فرآیند درمان را با سبک زندگی بیمار سازگارتر می‌کند.
معایب احتمالی ارتودنسی متحرک
اگرچه ارتودنسی متحرک جایگزینی انعطاف‌پذیر برای ارتودنسی سنتی ارائه می‌دهند، بیماران ممکن است با دوره ای از سازگاری و مقداری ناراحتی مواجه شوند. در ادامه، جنبه‌های کلیدی این دوره ذکر شده‌اند:
- ناراحتی اولیه: تجربه مقداری درد یا ناراحتی در ابتدای استفاده از ابزارها رایج است. این حس معمولاً با عادت کردن دهان به ابزار کاهش می‌یابد.
- تغییرات گفتاری: ابزارهای متحرک ممکن است به‌طور موقت بر گفتار تأثیر بگذارند و موجب دشواری در تلفظ برخی کلمات شوند. این مشکل معمولاً با گذر زمان و تمرین بهبود می‌یابد.
- افزایش ترشح بزاق: وجود یک شیء جدید در دهان ممکن است در ابتدا باعث افزایش ترشح بزاق شود. با این حال، این واکنش معمولاً با عادت کردن دهان به ابزار کاهش می‌یابد.
- تغییرات در عادات غذایی: اگرچه یکی از مزایای ابزارهای متحرک شفاف امکان خوردن غذا بدون استفاده از آنها است، بیماران ممکن است در ابتدا با تغییر در عادات غذایی خود و به یاد داشتن برداشتن ابزارها قبل از خوردن غذا چالش داشته باشند.
زمان مناسب برای استفاده از ابزارهای ارتودنسی متحرک
در هنگام بررسی ابزارهای متحرک به‌عنوان راه حلی برای بهبود تراز دندان‌ها، معیارهای خاصی وجود دارد که کاندیداهای احتمالی باید داشته باشند:
- سن: این گزینه معمولاً برای نوجوانان یا بزرگسالانی که تمامی دندان‌های دائمی خود را دارند، مناسب است.
- مشکلات ارتودنسی: ابزارهای متحرک برای اصلاح ناهماهنگی‌های خفیف تا متوسط دندان‌ها مانند کجی، تراکم، فاصله بین دندان‌ها و برخی مشکلات بایت ایده‌آل هستند. این ابزارها معمولاً برای موارد شدیدتر و در جایی که نیاز به بریس‌های ثابت یا درمان‌های گسترده‌تر وجود دارد، مناسب نیستند.
- تعهد: استفاده از ابزارهای متحرک نیاز به تعهد بالایی از طرف کاربر دارد، زیرا باید برای بخش قابل توجهی از روز استفاده و تنها هنگام غذا خوردن یا تمیز کردن برداشته شوند. کاندیداها باید متعهد به رعایت دقیق دستورالعمل‌های ارتودنتیست باشند تا نتایج موفقیت‌آمیز حاصل شود.
- سبک زندگی: برخلاف بریس‌های ثابت که به‌صورت دائمی استفاده می‌شوند، ابزارهای متحرک انعطاف بیشتری را برای کاربر فراهم می‌کنند. این ابزارها را می‌توان برای مناسبت‌های خاص یا ورزش‌های فعال خارج کرد، که این امر آنها را به انتخابی محبوب برای افراد با سبک زندگی فعال تبدیل کرده است.
روند درمان و مدت زمان آن
روند درمان با ابزارهای ارتودنسی متحرک به طور کلی یک مسیر ساختارمند را دنبال می‌کند که با نیازهای فردی تطبیق‌پذیر است. در ابتدا، مشاوره و ارزیابی برای تعیین مناسب بودن ابزارهای متحرک انجام می‌شود که معمولاً ۱ تا ۲ هفته برای تکمیل تمامی معاینات اولیه زمان نیاز دارد.
پس از آن، ابزارهای سفارشی طراحی و تولید می‌شوند که این فرایند ممکن است تا ۴ هفته به طول بیانجامد. مدت درمان با ابزارهای متحرک بین افراد متفاوت است، اما معمولاً بین ۶ تا ۲۴ ماه متغیر است و به پیچیدگی اصلاحات دندانی مورد نیاز بستگی دارد. در طول درمان، چکاپ‌های منظم هر ۴ تا ۶ هفته به ارتودنتیست این امکان را می‌دهد تا پیشرفت درمان را پیگیری و مشکلات احتمالی را برطرف کند.
پس از پایان درمان، ممکن است استفاده از ریتینر برای تضمین ماندگاری نتایج ضروری باشد. در سال اول، معمولاً همان‌طور که توسط ارتودنتیست توصیه می‌شود، نیاز به استفاده مداوم از ریتینر وجود دارد و سپس این استفاده به شب‌ها محدود خواهد شد.
مقایسه ارتودنسی ثابت و متحرک
از نظر اثربخشی، ارتودنسی ثابت و متحرک عملکرد یکسانی دارند. اما از نظر زیبایی، راحتی، بهداشت و دفعات معاینه، با یکدیگر متفاوت هستند. بیایید نگاهی به بزرگترین تفاوت بین ارتودنسی متحرک و ثابت بیندازیم:
- زیبایی شناسی: وسایل ارتودنسی متحرک کمتر از بریس‌های ثابت به چشم می‌آیند، بنابراین کمتر مورد توجه اطرافیان قرار می‌گیرند. الاینرها شفاف هستند و با شکل دندان‌های شما مطابقت دارند، به‌طوری که می‌توانید با اطمینان کامل لبخند بزنید.
- راحتی: الاینرها بسیار کاربردی‌تر و راحت‌تر از بریس‌ها یا دیگر انواع درمان ارتودنسی ثابت هستند. به علاوه، بیماران هیچ محدودیتی در مورد غذا خوردن ندارند. آنها می توانند غذاهای سفت و نوشیدنی‌های رنگ‌دهنده مانند چای، قهوه و شراب را بدون نگرانی بنوشند.
- بهداشت: الاینرها برای بهداشت دهان و دندان مفیدتر هستند، زیرا شما می‌توانید برای مسواک زدن و نخ دندان کشیدن الاینر را از دهان خود خارج کنید. همچنین الاینرها بوی نامطبوعی ایجاد نمی‌کنند و شما می‌توانید آنها را با آب سرد و صابونی که از نظر اسید-بازی خنثی باشد، بشویید. اما در بریس‌های ثابت ممکن است پلاک باکتریایی در دهان شما ایجاد شود که بوی بدن دهان را به همراه خواهد داشت.
- چکاپ: وسایل ارتودنسی ثابت مثل بریس‌ها نیاز به معاینه و چکاپ مکرر دارد. در حالی که این امر در رابطه با الاینرها و بریس‌های متحرک، صادق نیست. الاینرها هر هفته یا هر دو هفته یکبار تعویض می‌شوند. بعلاوه، در موارد خاص امکان نظارت بر درمان از راه دور وجود دارد، بنابراین شما با خیال راحت می‌توانید به مسافرت بروید، بدون اینکه نیاز به چک‌آپ ارتودنتیست خود داشته باشید.
هزینه ارتودنسی متحرک
در نهایت، ما باید هزینه بریس های متحرک را بررسی کنیم. هزینه درمان بسته به عوامل بسیاری مانند سابقه متخصص ارتودنتیست، اعتبار کلینیک، طول درمان و پیچیدگی درمان، متفاوت است. هزینه درمانی به وسیله‌ی الاینر از ابتدای دوره درمان تعیین می‌شود و در طول درمان تغییری نمی‌کند، همچنین لازم نیست که هزینه‌ها یک جا پرداخت شود و شما می‌توانید مبلغی را به‌عنوان پیش قسط پرداخت کنید و باقیمانده هزینه را به صورت اقساطی بپردازید. همچنین کلیه لوازم جانبی، تعداد جلسات مراجعه و هر آنچه که در طول درمان نیاز دارید، از همان مبلغی که برای درمان شما در نظر گرفته شده است برداشت خواهد شد و لازم نیست هزینه‌ی اضافی پرداخت کنید.
نکات روزانه برای نگهداری ارتودنسی متحرک
برای اطمینان از دوام و کارایی ابزارهای متحرک ارتودنسی، رعایت اصول تمیز کردن و نگهداری صحیح بسیار مهم است. همیشه از مسواک نرم و آب ولرم برای تمیز کردن دقیق ابزارها پس از هر بار استفاده استفاده کنید. از آب داغ خودداری کنید، زیرا ممکن است مواد سازنده ابزارها را تغییر شکل دهد.
برای تمیز کردن عمیق تر، از یک پاک کننده ملایم و غیر ساینده که مخصوص وسایل دندانی طراحی شده باشد، استفاده کنید. در مواقعی که از ابزار استفاده نمی‌کنید، آن را در یک محفظه محافظ دور از نور مستقیم خورشید و دماهای شدید نگهداری کنید تا از آسیب جلوگیری شود.
بهترین شیوه‌ها برای استفاده و برداشتن ارتودنسی متحرک:
- قبل از دست زدن به ابزارها، دستان خود را به خوبی بشویید.
- ابزارها را مرطوب کنید تا انعطاف پذیرتر شوند و قرار دادن آنها راحت تر شود.
- هنگام برداشتن، از پشت شروع کرده و به آرامی آنها را به سمت جلو خارج کنید تا از فشار غیرضروری که ممکن است به ابزار یا دندان ها و لثه‌ها آسیب بزند، جلوگیری شود.
زمان مناسب برای مشاوره با ارتودنتیست
- در انتخاب ابزارهای متحرک، مشورت با متخصص ارتودنسی از اهمیت بالایی برخوردار است. ارتودنتیست‌ها ارزیابی‌ها و توصیه‌های ارزشمندی متناسب با ساختار و نیازهای دندانی فرد ارائه می‌دهند تا اطمینان حاصل شود که بیمار مؤثرترین و مناسب‌ترین درمان را دریافت می‌کند.
- انتخاب ابزارهای متحرک بدون راهنمایی متخصص ممکن است منجر به درمان ناکارآمد یا حتی تشدید مشکلات دندانی موجود شود. اعتماد به تخصص حرفه‌ای تضمین می‌کند که ابزارهای متحرک نه‌تنها تراز دندان‌ها را بهبود می‌بخشند، بلکه به سلامت کلی دهان نیز کمک می‌کنند.
نتیجه‌گیری
ابزارهای متحرک ارتودنسی یک گزینه راحت و کم تهاجمی برای اصلاح ناهماهنگی‌های دندانی ارائه می‌دهند. این ابزارها مزایایی مانند جذابیت ظاهری، سهولت در تمیز کردن و انعطاف پذیری برای خارج کردن در هنگام وعده‌های غذایی دارند.
با این حال، برای بهره مندی حداکثری از مزایای آنها، باید تعهد کامل به نگهداری دقیق و رعایت برنامه استفاده‌ای که توسط ارتودنتیست تجویز شده است، وجود داشته باشد. مشورت با یک متخصص ارتودنسی، برنامه درمانی متناسب با نیازهای فردی را تضمین کرده و به نتایج مؤثرتر و رضایت بخش تر منجر می‌شود.
در نهایت، موفقیت درمان با ارتودنسی متحرک به شراکت بین تعهد بیمار و مشاوره حرفه ای ارتودنتیست بستگی دارد.
