برای بسیاری از افراد سردرد، فک درد و گوش درد به مسئله ای تبدیل شده است که کیفیت زندگی آنها را تحت تاثیر قرار داده است. حتی اگر این دسته از مشکلات در ظاهر بی‌ارتباط با دندان‌ها باشند، از ناهماهنگی دندان و فک ناشی می شوند. هنگامی که با مشکلات بایت دست و پنجه نرم می‌کنید یا فک شما در وضعیت درستی قرار نگرفته است، فشار اضافی بر روی عضلات سر و گردن اعمال شده و علائمی دردناک را برایتان به وجود می‌آورد. درمان ارتودنسی با اصلاح مشکلات همترازی که موجب بروز این دردها می‌شوند، به تسکین این علائم کمک کرده و برای افرادی که از اختلالات مفصل گیجگاهی فکی یا تنش‌های فک رنج می‌برند، مفید خواهد بود.
در این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازیم که چطور ارتودنسی می‌تواند به مدیریت درد سر و فک کمک کند. علل بروز این مشکلات چیست و چرا بزرگسالانی که با این ناراحتی‌های مزمن مواجه می‌شوند پیش از گذشته برای درمان‌های ارتودنسی اقدام می‌کنند؟
اختلالات مفصل گیجگاهی فکی: زمانی که ناهماهنگی فراتر از دندان‌ها می‌رود
مفصل گیجگاهی فکی مفصلی لولایی شکل است که فک را به جمجمه متصل کرده و انجام حرکاتی نظیر جویدن، صحبت کردن و خمیازه کشیدن را فراهم می‌آورد. با توجه به اینکه این مفصل به طور منظم مورد استفاده قرار می‌گیرد، تعجبی ندارد که ناهماهنگی در فک یا فشار بر روی مفصل گیجگاهی فکی به بروز مشکلات متنوع منجر می‌گردد. اختلالات مفصل گیجگاهی فکی می‌تواند از دلایل متعددی نظیر ناهماهنگی فک، دندان قروچه، فشردن دندان‌ها روی هم یا عوامل ژنتیکی نشئت بگیرد. اما یکی از عوامل زمینه‌ای شایع، همترازی دندان‌ها یا بایت نامنظم است. به طور کلی زمانی که فک در موقعیت درست خود قرار نگرفته باشد، عضلات پشتیبان آن مجبور هستند برای جبران این ناهماهنگی بیش از حد تلاش کنند. تحمل این فشار اضافی در نهایت منجر به مجموعه‌ای از علائم زیر می‌گردد:
- بروز درد یا حساسیت فک
- صدا دادن مفصل فک
- دردهای میگرنی یا سردردهای مکرر
- بروز درد در ناحیه صورت یا گوش
- ناراحتی در ناحیه شانه‌ها و گردن
درمان ارتودنسی با اصلاح بایت به کاهش فشار بر روی مفصل گیجگاهی فکی کمک کرده و فک را به موقعیت مناسب خود باز می‌گرداند. در نتیجه این علائم تسکین پیدا می‌کنند.
چگونه درمان ارتودنسی می‌تواند به تسکین دردسر و فک کمک کند؟
درمان ارتودنسی شامل استفاده از بریس‌ها، الاینرهای شفاف، اینویزیلاین و ریتینرهاست که می‌توانند به رفع مشکلات مفصل گیجگاهی فکی منجر شود. زیرا فک و دندان‌ها به تدریج در موقعیت مناسب خود قرار می‌گیرند.
- ایجاد بایت متعادل و منظم: با تنظیم مجدد وضعیت دندان‌ها درمان ارتودنسی قادر خواهد بود تا نحوه روی هم قرار گرفتن فک بالا و پایین را تنظیم نماید. بایت منظم موجب این می‌شود که فشار بر روی دندان‌ها و فک به صورت یکنواخت وارد شده و هیچگونه تنش اضافی بر مفصل گیجگاهی فکی و عضلات مرتبط با آن وارد نشود.
- کاهش فشار عضلانی: هنگامی که فک در وضعیت طبیعی خود قرار می‌گیرد، عضلات پشتیبان آن دیگر نیازی به تحمل فشار و فعالیت بیش از حد ندارند. این کاهش تنش منجر به تسکین درد فک و سر شده که پیش از این، از خستگی یا تنش عضلانی این ناحیه نشئت می‌گرفتند.
- اصلاح مال اکلوژن: درمان ارتودنسی ناهنجاری‌های بایت نظیر اوربایت، آندربایت و کراس بایت را اصلاح می‌کند. با اصلاح این مشکلات، فک در وضعیت طبیعی خود قرار گرفته و علائم مرتبط با اختلالات مفصل گیجگاهی فکی کاهش می‌یابد یا به طور کامل از میان برداشته می‌شود.
- تنظیم موقعیت فک با ابزارهای تخصصی: در برخی از موارد ارتودنتیست‌ها برای تغییر دادن وضعیت فک از ابزارهای مخصوصی استفاده می‌کند. این دستگاه‌ها فشار بر روی ناحیه گیجگاهی فکی را کاهش می‌دهند مخصوصاً زمانی که همراه با الاینرهای شفاف یا بریس ها به کار برده شوند.
سردرد، میگرن و ارتودنسی
در وضعیت معمول ممکن است درمان ارتودنسی به عنوان یک راه حل پیشنهادی برای سردرد یا میگرن مطرح نشود. اما این روش درمانی می‌تواند به عنوان یک راه حل موثر به کار برده شود. ناهماهنگی فک موجب ایجاد تنش در عضلات اطراف شده و به سمت بالا گسترش پیدا می‌کند و به سردرد منجر می‌گردد. این نوع دردها در اغلب موارد ممکن است با سردردهای عادی یا سردرد میگرنی اشتباه گرفته شود. به همین دلیل در اغلب موارد افراد از راهکارهایی استفاده می‌کنند که تاثیری بر این علائم نخواهند داشت.
هنگامی که بایت نامرتب باشد، می تواند به دندان قروچه یا فشردن دندان‌ها روی هم منجر گردد. این عادت که به عنوان براکسیس شناخته می‌شود فشار زیادی بر روی مفصل گیجگاهی فکی ایجاد کرده و موجب بروز درد فک یا سردرد می‌شود. در بسیاری از موارد درمان ارتودنسی می‌تواند به تسکین این مشکلات کمک کند. زیرا نیروهایی که به شکل نامتعادل به دندان و فک وارد می‌شوند کاهش داده شده و عضلات اطراف آرام می‌شوند. در نهایت این روند می‌تواند به کاهش شدت و تعداد دفعات سردرد منجر گردد.
چگونه ارتودنسی می‌تواند به کاهش درد فک کمک کند؟
درگذشته بسیاری از افراد تصور می‌کردند که درمان ارتودنسی مختص کودکان و نوجوانان است. اما در حال حاضر این دیدگاه با تغییر روبرو شده است. برای بزرگسالانی که مشکلات مفصل گیجگاهی فکی یا سابقه درد فک و سر دارند، ارتودنسی به عنوان یک روش درمانی موثر مطرح می‌شود که می‌تواند ریشه مشکلات را برطرف نماید. برخلاف روش‌های درمان سنتی که در صورت بروز سردرد یا درد فک به کنترل و تسکین علائم می پردازند، هدف ارتودنسی برطرف کردن ریشه‌های مشکل است. با تنظیم همترازی
دندان‌ها و فک، ارتودنسی قادر خواهد بود تا اینگونه مشکلات را برطرف نماید. علاوه بر این با ظهور گزینه‌هایی نظیر اینویزیلاین، درمان ارتودنسی برای بزرگسالان قابل قبول‌تر است. استفاده از الاینرهای شفاف برای افرادی که تمایلی ندارند، گزینه ای مناسب به شمار می آید. این الاینرها با اعمال فشار اصولی و دقیق، دندان‌ها را در موقعیت مناسب خود قرار می‌دهند و علائم عارضه مفصل گیجگاهی فکی را برطرف می‌نماید.
آنچه باید از درمان انتظار داشت
اگر به فکر برخورداری از خدمات درمان ارتودنسی برای تسکین درد فک یا سردرد خود هستید، اولین گام مشاوره با یک ارتودنتیست است. متخصص ارتودنسی با بررسی بایت، همترازی فک و علائم ناشی از عارضه را بررسی کرده و برنامه درمانی مناسب را برای شما تجویز می‌کند. درمان با توجه به شرایط افراد شامل گزینه‌های متعددی نظیر استفاده از بریس‌ها یا الاینرهای شفاف برای نظم بخشی مجدد به دندان‌ها خواهد بود. همچنین ممکن است با توجه به وضعیت افراد در برخی موارد از ابزارهای اضافی برای تغییر موقعیت فک و دندان استفاده شود. در اغلب موارد بیماران با بهبود تدریجی، علائم کمتری را تجربه می‌کنند تا پایان دوره درمانی علائم ناشی از عارضه تسکین پیدا می‌کند. مدت زمان درمان بسته به شدت عارضه می‌تواند بین چند ماه تا دو سال متغیر باشد.
ارتودنسی در کلینیک دکتر احسان صانعی
اگر از درد مزمن فک یا سردرد رنج می‌برید و کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار داده است، احتمالاً ارزشش را دارد که درمان ارتودنسی را به عنوان یک راه حل جدی مورد ارزیابی قرار دهید. ناهماهنگی دندان‌ها می‌تواند موجب ایجاد فشار غیر اصولی و بروز ناراحتی شود. که در نهایت سر، گردن و شانه‌های شما را نیز تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. درمان ارتودنسی نه تنها به بهبود لبخند کمک می‌کند، بلکه علل پنهان این گونه عوارض را نیز برطرف می‌کند تا عارضه به صورت ریشه ای درمان گردد.
