ارتودنسی فلزی روشی قدیمی و ثابت شده برای صاف کردن دندان ها، اصلاح تراز آنها و همچنین برطرف کردن ناهنجاری های فک و صورت می باشد. اجزا ارتودنسی از براکت های فلزی تشکیل شده است که روی سطح بیرونی/جلویی دندان ها قرار می گیرند. ارتودنسی فلزی از اولین ابزارهایی بود که برای درمان دندان های نامرتب و یا کج معرفی شد. با اینکه ارتودنسی فلزی راه درمانی بسیار رایجی است، اما برای درمان دندان ها از ارتودنسی های دیگری مانند سرامیکی و لینگوال (ارتودنسی پشت دندانی) نیز استفاده می شود.
ارتودنسی فلزی از چه چیزهایی ساخته شده است؟
از آنجا که ارتودنسی ها برای مدت زمان طولانی در دهان می مانند، از موادی ساخته می شوند که در برابر هرگونه زنگ زدگی استحکام کافی و مقاومت خوبی داشته باشند. بنابراین، ارتودنسی های فلزی از فولاد ضد زنگ یا آلیاژ با کیفیت تیتانیوم ساخته می شوند. ارتودنسی های فلزی از اجزای زیر تشکیل شده اند:
براکت های فلزی:
براکت های فلزی اجزایی هستند که به دندان ها متصل شده و با باز شدن دهان هنگام صحبت کردن یا لبخند زدن دیده می شوند. این براکت ها از فولاد ضدزنگ، طلا، تیتانیوم و نیکل ساخته شده اند. در ساخت این براکت ها از کروم برای جلوگیری از زنگ زدن و از مولیبدن برای جلوگیری از ترک خوردن و سوراخ شدن نیز استفاده می گردد. براکت ها با استفاده از چسب های مخصوص و نور مرئی (اشعه لایت کیور) به دندان چسبانده می شوند. براکت های ارتودنسی شیارهایی دارند که سیم کمانی ارتودنسی از میان آن عبور می کند.
سیم های کمانی فلزی:
سیم کمانی فلزی (آرچ وایر) تکه ای سیم فلزی ساده است که از شیارهای تعبیه شده بر روی براکت ها عبور می کند. این سیم های کمانی فلزی از جنس فولاد ضدزنگ، نیکل تیتانیوم یا آلیاژهای تیتانیوم بتا هستند. امروزه از سیم جنس نیکل تیتانیوم (55% نیکل و 45% تیتانیوم) بیشتر از سیم جنس فولاد ضد زنگ استفاده می شود؛ زیرا این سیم ها خاصیت ارتجاعی و استحکام بیشتری دارند. فولاد ضدزنگ 18% کروم و 8% نیکل را شامل می شوند. در حقیقت، ضخامت و استحکام سیم کمانی ارتودنسی فشار وارده به دندان را تعیین می کند. معمولاً در ابتدا برای تراز کردن تدریجی دندان ها از سیم های انعطاف پذیر استفاده می شود. سپس از سیم های سفت و سخت از جنس فولاد ضد زنگ برای حرکت دادن عمده دندان ها استفاده می گردد.
لیگاتورهای ارتودنسی:
لیگاتورها معمولاً به عنوان نوارهای لاستیکی شناخته می شوند. در واقع آنها برای نگهداری سیم کمانی ارتودنسی بر روی براکت ها مورد استفاده قرار می گیرند. لیگاتورها (کش های ارتودنسی) رنگ های متنوعی دارند و بیماران می توانند هر بار که برای تعویض آنها به دندانپزشکی می روند، رنگ جدیدی را انتخاب کنند.
ارتودنسی فلزی چگونه عمل می کند؟
براکت های فلزی توسط عمل باندینگ (فرآیند چسباندن براکت ارتودنسی به دندان) مستقیماً به دندان متصل می شوند. در گذشته برای انجام ارتودنسی نوارهای فلزی را از روی براکت ها عبور می دادند و این نوارها را به صورت جداگانه روی سطح هر دندان می چسباندند. سال هاست که این روش منسوخ شده است؛ زیرا از نظر ظاهری اصلاً زیبا و خوشایند نبود. سیم کمانی فلزی (آرچ وایر) در ابعاد و اشکال مختلفی وجود دارد که در شیار های روی سطح براکت قرار می گیرند و با الاستیک ها یا کش های ارتودنسی ثابت می شوند. سیم های کمانی جزئی از کل فرآیند ارتودنسی هستند که فشار مورد نیاز برای حرکت دندان ها را فراهم می کنند. به همین خاطر می توان گفت که این سیم ها از اجزای فعال و کارآمد هستند و همچنین اتصال لیگاتورها و براکت های فلزی از اجزای غیرفعال هستند.
سیم کمانی ارتودنسی از تمامی شیارهای روی براکت عبور کرده و تا دندان های مولر (دندان های آسیاب بزرگ)، که واحد انکوریج را تشکیل می دهند، امتداد می یابند و با لوله باکال به دندان های آسیاب بالا متصل می شوند. به این دلیل آنها را واحد انکوریج می نامند، چون چند ریشه ای هستند و سیم کمانی را محکم نگه می دارند. همچنین در صورت کشیدن دندان های جلویی آنها بدون تغییر یا با یک تغییر جزئی در مکان خود می مانند. برای فشار وارد کردن به دندان ها، سیم کمانی به کمک براکت ها کشیده شده و در جای خود محکم نگه داشته می شود و سپس در لوله باکال ثابت می شوند. سیم کمانی سفت شده پس از ثبات، اندکی شل می شود و فشار وارد شده را روی تمام دندان ها (از جمله دندان های جلو و عقب) پخش می کند.
از آنجایی که دندان های جلویی کوچکتر و تک ریشه هستند، به راحتی تغییر موقعیت داده و به مکان مناسب حرکت می کنند. این در حالی است که دندان های عقبی نسبتاً بزرگتر و دارای چند ریشه هستند، یا حرکت نمی کنند یا در صورت لزوم حرکت جزئی خواهند داشت.
نوع سیم ارتودنسی و همچنین ضخامت آن میزان فشار وارد شده به دندان را تعیین می کنند. این فشار برای حرکت دادن دندان ها به موقعیت های مناسب خود استفاده می گردد. بیمار معمولاً باید هر دو یا سه هفته یکبار به دندانپزشک خود مراجعه کند. دندانپزشک کش های دندان شما را تعویض کرده و سیم های ارتودنسی را برای حرکت دادن دندان های شما محکم می کند.
تفاوت ارتودنسی های سنتی و ارتودنسی های خود تنظیم (دیمون)
در ارتودنسی سنتی برای ثابت نگه داشتن و محکم کردن سیم کمانی در شیار براکت، از یک کش مخصوص استفاده می شود؛ اما در ارتودنسی دیمون از براکت هایی استفاده می شود که دارای یک قاب فلزی هستند. پس از قرار گرفتن سیم کمانی بسته می شوند و سیم را محکم نگه می دارد. در ارتودنسی به روش سنتی می توان از انواع سیم های کمانی استفاده کرد؛ اما استفاده از سیم کمانی با مقطع گرد رایج تر است. همچنین ممکن است در برخی موارد سیم کمانی از روی براکت جدا شود. در حالی که در ارتودنسی دیمون از سیم های کمانی با مقطع گرد مستطیلی شکل استفاده می شود که می توان آنها را با خیال راحت بر روی براکت محکم کرد.
کش های ارتودنسی (الاستیک ها) به کار گرفته شده در ارتودنسی سنتی از مواد پلاستیکی ساخته می شوند. به همین خاطر ممکن است به مرور زمان خراب یا شل شوند. در حالی که در ارتودنسی دیمون خبری از خرابی یا شل شدن لیگاتورها نیست. لیگاتورها در ارتودنسی سنتی هر چندوقت یکبار با مراجعه به دندانپزشک تغییر می کنند؛ اما در ارتودنسی دیمون پس از قرار گرفتن براکت های خود تنظیم، تا پایان روند درمان تغییری نمی کنند. در ارتودنسی سنتی ممکن است در هر بار ویزیت دندانپزشک فشار وارد شده به دندان ها تغییر کند؛ ولی در ارتودنسی دیمون فشار ثابتی به دندان ها وارد می شود و همین امر سبب می شود دندان ها به سرعت و درست حرکت کنند. همچنین ارتودنسی سنتی از نظر اقتصادی مقرون به صرفه تر از ارتودنسی دیمون است. در واقع، ارتودنسی دیمون نسبتاً گران تر از ارتودنسی سنتی می باشد.
چه تفاوت هایی بین ارتودنسی کودکان و بزرگسالان وجود دارد؟
درمان ارتودنسی و ارتوپد باهم تفاوت دارند. در ارتودنسی فقط حرکت دندان ها با تغییرات کوچک در استخوان مشاهده می شود. درحالی که ارتوپد بر استخوان ها و جهت رشد آنها متمرکز است. ارتودنسی کودکان معمولاً با درمان ارتوپدی همراه است؛ چرا که رشد صحیح فک ها و ویژگی های مربوط به صورت، ظاهر دندان ها و لبخند از اهمیت زیادی برخوردار است. معمولاً برای دندان های شیری از ارتودنسی استفاده نمی شود و ارتودنسی بزرگسالان برای درمان دندان های دائمی مورد استفاده قرار می گیرد. این روش درمانی اغلب برای رفع مشکلات دندانی استفاده می شود تا مشکلات به وجود آمده در رشد فک. اگر مشکل جدی در فک وجود داشته باشد، فقط باید با جراحی نسبت به رفع آن اقدام کرد.
ارتودنسی فلزی در چه رنگ هایی موجود است؟
براکت ها و سیم های کمانی ارتودنسی تنها در رنگ نقره ای متالیک وجود دارند. الاستیک ها مانند یک کراوات بر روی براکت ها قرار می گیرند. کش های ارتودنسی مانند پالت رنگ هنرمندان، رنگ های متنوع و زیبایی از جمله قرمز، آبی، سبز، صورتی، بنفش، یاسی، قهوه ای، نقره ای، خاکستری، زرد، نارنجی، سیاه، سفید و رنگ های دیگر دارد. رنگ این کش ها توسط بیمار انتخاب می شود. در هربار مراجعه به کلینیک ارتودنسی می توان ارتودنسی رنگی را براساس رنگ پوست بیمار تغییر داد. معمولاً کودکان برای تغییر رنگ الاستیک ها هیجان بیشتری به خرج می دهند.
عادت کردن به ارتودنسی فلزی
پس از بستن ارتودنسی روی دندان خود احتمالاً تا چند روز در غذا خوردن و یا صحبت کردن دچار مشکل خواهید شد. با این حال، دهان شما به شیء اضافی زود عادت می کند و طولی نمی کشد تا ارتودنسی به بخشی از دهان شما تبدیل می شود. در رعایت بهداشت دهان و دندان خود به طور کامل نهایت دقت و سعی را داشته باشید. همچنین از خوردن غذاهای چسبناک و یا سفت در طول درمان خودداری کنید.
با ارتودنسی آسیب دیده چه کنیم؟
براکت ها با چسب به دندان های شما متصل شده اند. با این حال، اگر مراقب رژیم غذایی خود نباشید و مدام غذاهای سفت و خوراکی های چسبناک مصرف کنید، این احتمال وجود دارد که براکت های فلزی از دندان جدا شوند. در چنین شرایطی چه باید کرد؟ اول از همه ترس به دلتان راه ندهید! سعی کنید به آرامی براکت را سر جای خود قرار دهید و سپس در اولین فرصت به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید. دندانپزشک دندان شما را تمیز کرده و مجدد براکت کنده شده را روی دندان می چسباند.
استفاده از نگهدارنده های ارتودنسی
پس از تکمیل روند درمان ارتودنسی و رسیدن به نتیجه مطلوب، دندانپزشک یک نگهدارنده ثابت یا متحرک به شما می دهد تا با استفاده از آن مانع برگشتن دندان ها به وضعیت قبلی خود و برگشت درمان ارتودنسی شوید.
جنبه های منفی ارتودنسی فلزی
استفاده از ارتودنسی فلزی علی رغم به همراه داشتن نتایج مطلوب، به دلیل ظاهر ناخوشایند فلزی آن به تدریج رو به کاهش است. بنابراین اگر دوست ندارید براکت های شما به هنگام صحبت کردن یا لبخند زدن مشخص شود، می توانید از ارتودنسی سرامیکی یا شفاف استفاده کنید.
قیمت ارتودنسی فلزی چقدر است؟
درمان ارتودنسی و هزینه های آن در افراد متفاوت است؛ اما به طور کلی می توان گفت که ارتودنسی فلزی نسبت به روش های دیگر ارتودنسی، مقرون به صرفه تر است. هزینه ارتودنسی به وضعیت قرارگیری دندان ها، پیچیدگی درمان و سطح اصلاح مورد نیاز بستگی دارد. همچنین در صورتی که برای درمان کودکان به تغییر جهت رشد استخوان با استفاده از درمان ارتوپد نیاز باشد، این هزینه ها نیز افزایش می یابند. متخصص ارتودنسی پس از تشخیص و روش درمانی، هزینه دقیق و مدت زمان لازم برای درمان را با شما مطرح می کند.
سئوالات متداول
منبع:
