بیماری های پریودنتال، گروهی از بیماری‌های عفونی لثه هستند که بافت‌های نگهدارنده دندان‌ها را درگیر می‌کنند. این بیماری ها اگر به موقع تشخیص داده نشوند و درمان نگردند، می‌توانند منجر به از دست دادن دندان ها شوند. در این مقاله، به بررسی جامع بیماری های پریودنتال خواهیم پرداخت.
بیماری های پریودنتال چیست؟
بیماری های پریودنتال که آنها را بیماری های لثه نیز می نامند، عفونت های باکتریایی جدی هستند که به لثه‌ها و بافت‌های اطراف دندان‌ها حمله می‌کنند. اگر عفونت ها درمان نشوند، می‌توانند به استخوان زیر دندان‌ها آسیب برسانند و باعث شل شدن و افتادن دندان‌ها شوند. نکته مهم این است که این بیماری‌ها اغلب بدون درد هستند، بنابراین ممکن است متوجه آنها نشوید.
انواع بیماری های پریودنتال
بیماری های پریودنتال اغلب بر اساس مرحله بیماری طبقه بندی می شوند. بر این اساس آنها را می توان به سه گروه طبقه بندی کرد:
- التهاب لثه یا ژنژیویت (Gingivitis): این خفیف ترین نوع بیماری پریودنتال است. در این مرحله، لثه‌ها ممکن است قرمز، متورم و حساس شوند. همچنین ممکن است هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن خونریزی کنند. با مراجعه به دندانپزشک و مراقبت‌های منظم دهان و دندان در خانه، می‌توان این مشکل را برطرف کرد.
- پریودنتیت خفیف تا متوسط (Mild to Moderate Periodontitis): اگر ژنژیویت درمان نشود، به پریودنتیت خفیف تا متوسط تبدیل می‌شود. در این مرحله، کیسه‌های پریودنتال شروع به تشکیل شدن می‌کنند. این کیسه‌ها باعث جدا شدن لثه ها از دندان ها، عمیق تر شدن فضای کوچک بین دندان ها و لثه ها و از بین رفتن زودهنگام استخوان اطراف دندان‌ها می‌شوند. برای جلوگیری از آسیب بیشتر به استخوان و لثه، باید فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید.
- پریودنتیت متوسط تا شدید (Moderate to Advanced Periodontitis): این شدیدترین مرحله بیماری پریودنتال است. در این مرحله، از دست دادن استخوان و بافت قابل توجه است و کیسه‌های پریودنتال عمیق‌تر می‌شوند. ممکن است لثه‌ها عقب‌نشینی کنند، خونریزی شدید داشته باشید و بوی بد دهان را تجربه کنید. دندان‌ها ممکن است لق شده و نیاز باشد آنها را بکشید.
علل به وجود آمدن بیماری های پریودنتال
همانند بسیاری از بیماری‌های دهان و دندان، باکتری‌ها و پلاک دندان از عوامل اصلی ایجاد بیماری های پریودنتال هستند. در واقع، تجمع پلاک (که حاوی انواع مختلف باکتری است) علت اصلی بیماری لثه است. عوامل دیگری که به ایجاد بیماری لثه کمک می‌کنند عبارتند از:
- ژنتیک
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
- رژیم غذایی حاوی مواد مغذی کم
- سیگار کشیدن یا استفاده از تنباکو بدون دود
- بیماری‌های خود ایمنی یا سیستمیک
- دیابت
- تغییرات هورمونی در بدن
- فشردن یا ساییدن مکرر و کنترل نشده دندان ها (براکسیسم)
- داروهای خاص
- مصرف بیش از حد الکل
علائم بیماری پریودنتال
شایع‌ترین علائم ابتلا به بیماری های پریودنتال عبارتند از:
- لثه‌های قرمز، متورم و دردناک
- خونریزی و حساسیت لثه ها هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان
- عقب‌نشینی لثه ها از دندان‌ها
- شل (لق) شدن یا جدا شدن دندان‌ها
- بوی بد مداوم دهان (هالیتوز)
- دندان های مصنوعی که دیگر قالب دهان نیستند
- وجود چرک بین دندان‌ها و لثه‌ها
- تغییر در نحوه گاز گرفتن و تراز فک
نحوه تشخیص بیماری های پریودنتال
برای تشخیص بیماری پریودنتال، دندانپزشک موارد زیر را بررسی می‌کند:
- بررسی لثه ها برای یافتن هرگونه نشانه ای از التهاب
- اندازه‌گیری کیسه‌های اطراف دندان‌ها با استفاده از ابزار کوچکی به نام پروب
- پرسیدن در مورد سابقه سلامتی و سایر شرایط سلامتی شما برای شناسایی عوامل خطر مانند دیابت
- پرسیدن در مورد سابقه سیگار کشیدن
- عکسبرداری با اشعه ایکس برای بررسی تحلیل استخوان
اگر به بیماری لثه مبتلا هستید، دندانپزشک ممکن است شما را به یک متخصص پریودنتیست ارجاع دهد. پریودنتیست‌ها دندانپزشکانی هستند که در تشخیص و درمان بیماری‌های لثه تخصص دارند. پریودنتیست دندان‌ها و لثه‌های شما را ارزیابی می‌کند و گزینه های درمانی مناسب برای وضعیت شما را ارائه می‌دهد.
درمان بیماری‌های پریودنتال
درمان بیماری های پریودنتال ممکن است شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:
- تمیز کردن زیر لثه از جرم دندان (تارتار) و پلاک: تمیز کردن عمیق (که به آن اسکالینگ و روت پلنینگ نیز می‌گویند) می‌تواند به از بین بردن جرم زیر لثه و بافت‌های آلوده در مراحل اولیه بیماری کمک کند. همچنین سطوح ریشه آسیب دیده دندان‌ها را صاف می‌کند. سپس لثه ها می توانند دوباره به دندان ها بچسبند.
- دارو: ممکن است داروهای ضد باکتری به صورت موضعی در کیسه های پریودنتال قرار داده شوند یا به صورت خوراکی مصرف شوند.
- جراحی: هنگامی که بیماری پیشرفته است، مناطق آلوده و عفونی زیر لثه تمیز می‌شوند و سپس بافت‌ها مجدداً شکل داده می‌شوند یا جایگزین می‌شوند. کاهش عمق کیسه‌های پریودنتال، بازسازی بافت، پیوند بافت نرم و افزایش طول تاج دندان برخی از جراحی های رایج برای درمان بیماری های پریودنتال هستند.
چگونه می‌توان از بروز بیماری‌های پریودنتال پیشگیری کرد؟
با رعایت نکات زیر می‌توان از بیماری های پریودنتال پیشگیری کرد:
- حداقل دو بار در روز دندان های خود را مسواک زده و از نخ دندان استفاده کنید.
- هر بار که دندان های خود را تمیز می کنید، زبان خود را نیز مسواک بزنید.
- اگر مشکلات دندانی دارید یک بار یا بیشتر از یکبار در سال به دندانپزشک مراجعه کنید تا معاینه شوید.
- به هیچ عنوان از محصولات دخانی، از جمله تنباکوی بدون دود استفاده نکنید.
- از توصیه های پزشکی برای مدیریت بیماری‌های مزمن مانند دیابت پیروی کنید.
- یک رژیم غذایی متعادل و سالم داشته باشید.
